Στο 1/3 των ζευγαριών με υπογονιμότητα η αιτία βρίσκεται στον άνδρα. Είναι πιθανό ο άνδρας να είναι και να νιώθει απόλυτα υγιής, αλλά η ποιότητα του σπέρματός του να είναι χαμηλή. Το σπερμοδιάγραμμα είναι η πρώτη και ίσως η σημαντικότερη εξέταση της εκτίμησης της γονιμότητας του άντρα. Kατά την εξέταση του σπερμοδιαγράμματος ελέγχονται:

• Τα ποσοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος
  (συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων, όγκος σπέρματος)
• Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος
  ( μορφολογία  / κινητικότητα σπερματοζωαρίων )
• Άλλες παράμετροι
  ( συγκολλήσεις σπερματοζωαρίων , παρουσία λευκών αιμοσφαιρίων)

Το σπερμοδιάγραμμα θα χρειαστεί να γίνει στις παρακάτω περιπτώσεις:

• Στη διερεύνηση της γονιμότητας του ζευγαριού που θέλει να αποκτήσει παιδιά.
• Κατά τη διαδικασία λήψης σπέρματος για κρυοσυντήρηση και μελλοντική χρήση του.
• Στη διαδικασία υποβοηθούμενης κύησης, σε ζευγάρια που αδυνατούν να αποκτήσουν μόνοι τους το δικό τους παιδί.
• Ύστερα από χειρουργικές πράξεις ή θεραπευτικές αγωγές, που μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία των όρχεων.
• Ύστερα από απολίνωση σπερματικών πόρων, προκειμένου να διαπιστωθεί η απουσία σπερματοζωαρίων στο σπέρμα του άντρα.

Το δείγμα του σπέρματος που συλλέγεται διά του αυνανισμού. Κατά τη συλλογή, ο άντρας πρέπει να δώσει μεγάλη προσοχή, ώστε να συλλέξει όλη την ποσότητα του σπέρματος. Οι πρώτες σταγόνες περιέχουν το μεγαλύτερο αριθμό των αποβαλλόμενων σπερματοζωαρίων, αλλά οι τελευταίες σταγόνες περιέχουν σημαντικές ουσίες για τη σωστή εκτίμηση άλλων παραμέτρων του σπέρματος, όπως το ιξώδες, η οξύτητα κ.ά..

Απαιτούνται περισσότερα του ενός δείγματα σπέρματος, προκειμένου η εκτίμηση της γονιμότητας του άντρα να είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Τα δείγματα, 2 ή 3 στο σύνολο πρέπει συλλέγονται σε απόσταση 3 ή 4 εβδομάδων το ένα από το άλλο.

Τα κύρια αποτελέσματα της εξέτασης είναι τα παρακάτω:

• Ασπερμία: Η απουσία υλικού ύστερα από εκσπερμάτιση.
• Αζωοσπερμία: Η απουσία σπερματοζωαρίων στο δείγμα του σπέρματος.
• Κρυπτοαζωοσπερμία: Η παρουσία μερικών σπερματοζωαρίων μόνο ύστερα από φυγοκέντριση του δείγματος.
• Υποσπερμία: Ο μικρός όγκος σπέρματος.
• Ολιγοσπερμία: Ο μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων (<15Χ106 σπερματοζωάρια/ml ή <39Χ106 σπερματοζωάρια συνολικά, σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 2010).
• Ασθενοσπερμία: Αυξημένη παρουσία σπερματοζωαρίων με ανώμαλη μορφή (<4% σπερματοζωάρια με φυσιολογική μορφή, σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 2010.
• Τερατοσπερμία: Μειωμένη κινητικότητα σπερματοζωαρίων (<32% προωθητική κινητικότητα, σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 2010).
• Νεκροσπερμία: Παρουσία στο δείγμα μόνο νεκρών σπερματοζωαρίων.

Άλλα εξίσου σημαντικά αποτελέσματα είναι:

• Οξύτητα (pH): ≥7.2
• Λευκά αιμοσφαίρια: <1Χ106
• Συγκολλημένα σπερματοζωάρια: <50%

Η ικανότητα πραγματοποίησης μιας υψηλών προδιαγραφών εξέτασης σπέρματος ποικίλλει, τόσο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της ζωής ενός άντρα, λόγω πολλών παραγόντων, όσο και μεταξύ των εργαστηρίων. Προκειμένου να αποφευχθεί η ταλαιπωρία συνεχών επαναλήψεων του σπερμοδιαγράμματος, για να υπάρξει τελικά μία αξιόπιστη εκτίμηση, είναι πολύ βασικό για έναν άντρα να εμπιστευτεί επιστήμονες ειδικευμένους στην ανάλυση σπέρματος, που να πραγματοποιούν τις εξετάσεις, ακολουθώντας τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Ανθρώπινη Αναπαραγωγή και Εμβρυολογία.

*Το περιεχόμενο σε αυτό το ιστολόγιο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία. Πάντα αναζητήστε τη συμβουλή εξειδικευμένων παρόχων υγείας με ερωτήσεις που μπορεί να έχετε σχετικά με ιατρικές παθήσεις.